Bizantyjskie mozaiki w Bazylice San Vitale w Rawennie

Bazylika San Vitale jest punktem kulminacyjnym każdej wizyty mającej na celu obejrzenie bizantyjskich mozaik ściennych w Rawennie, mieście popularnym wśród jednodniowych wycieczkowiczów z Wenecji i Bolonii.

Bazylika San Vitale jest jednym z najważniejszych zabytków do zobaczenia w Rawennie, we Włoszech. Kościół ten pochodzi z początku VI wieku i jest równie interesujący ze względu na swoją architekturę, jak i bizantyjskie mozaiki ścienne. Wpłynęły one na architekturę kościoła przez wieki, a mozaiki są największe i najlepiej zachowane poza Stambułem. San Vitale jest również jedynym kościołem z czasów Justyniana Wielkiego, który przetrwał w stanie nienaruszonym i niezmienionym do dnia dzisiejszego. Małe mauzoleum Galla Placidia w ogrodzie ma również duże znaczenie artystyczne.

Bazylika San Vitale w Rawennie

Budowa kościoła św. San Vitale rozpoczęła się w AD 525 pod koniec panowania króla Ostrogotów Teodoryka Wielkiego, ale zakończyła się około AD 547 za panowania cesarza Justyniana Wielkiego. Architektura i dekoracje pokazują wyraźne wpływy wschodnie i bizantyjskie, w tym duże płaskie kamienie popularne jako materiał budowlany w konstrukcjach Justyniana.

Kościół ma ośmiokątny środek z centralną kopułą. Ośmiokąt ten jest otoczony wysokimi łukami, które dają dostęp do serii arkad. Nadaje to budowli zaskakującą lekkość, zarówno pod względem iluminacji, jak i konstrukcji budynku. Basilica w nazwie wyraźnie odnosi się do statusu kościelnego, a nie do architektury trójnawowej.

San Vitale przez wieki wpływał na architekturę kościelną. Jednym z najbardziej znanych przykładów była cesarska katedra Karola Wielkiego w Akwizgranie w Niemczech, na którą duży wpływ miało to, co Frankowie zobaczyli w Rawennie.

San Vitale w dużej mierze zachował swój oryginalny projekt bez zmian. Niewielkie dodatki obejmują sklepienie krzyżowe i nowy wschodni portal. Inne dodatki i dekoracje zostały usunięte podczas projektów renowacyjnych od XIX wieku.

Centralna kopuła mierzy 15,70 m i jest typowa dla tego okresu, wykonana z pierścieni glinianych rur. (Barokowe malowidła na kopule i inne freski pochodzą z XVIII w.

Niektóre mozaiki podłogowe w San Vitale, zwłaszcza na peryferiach, są oryginalnym dziełem bizantyjskim, ale większość, w tym labirynt, jest nowsza.

The Mosaics of the Basilica of San Vitale

In addition to the magnificent architecture, the mosaics in San Vitale are the main attractions. These are considered the largest and best-preserved Byzantine mosaics outside modern-day Istanbul.

The whole apsis and altar area is still covered by original mosaics. The intrados of the triumphal arch features fifteen figures including Christ and the twelve apostles. The vault of the presbytery is decorated with numerous plants and animals with the Lamb of God at the center on a medallion carried by four angles.

Większość mozaik w obszarze ołtarza ilustruje postacie i wydarzenia ze Starego Testamentu, w tym sceny z życia Abrahama, Izaaka, Mojżesza, Jeremiasza i Izajasza.

Czterej ewangeliści z ich symbolami są przedstawieni na pełnowymiarowych figurach przy oknach.

W teofanii w absydzie siedzi brodaty Chrystus na niebieskiej kuli ziemskiej, która reprezentuje wszechświat. Ofiarowuje on świętemu Witalemu koronę męczeństwa, podczas gdy biskup Eklezjusz ofiarowuje Chrystusowi model kościoła.

Jako że był on tylko jednym z budowniczych kościoła, jest dość pewne, że ta konkretna mozaika pochodzi z okresu wkrótce po roku 525.

Mozaiki Justyniana i Teodory w San Vitale

Dwie najsłynniejsze mozaiki w San Vitale są zdecydowanie nieco młodsze i muszą pochodzić z okresu po 540r, kiedy to Bizantyjczycy ponownie zdobyli Rawennę dla (Wschodniego) Cesarstwa Rzymskiego. Są to mozaiki o charakterze politycznym, przedstawiające cesarza Justyniana I (Wielkiego) i jego żonę Teodorę jako władców Rawenny. (Justynian nigdy w rzeczywistości nie odwiedził Rawenny.)

Mozaika Justyniana znajduje się nisko na północnej ścianie absydy bocznej. Przedstawia ona Justyniana I, cesarza Cesarstwa Wschodniorzymskiego, odzianego w purpurę cesarską z aureolą świętego.

Jest otoczony przez urzędników dworskich i przywódców kościelnych, z których biskup Maximianus był jedynym, któremu udało się wprowadzić swoje imię do mozaiki.

Na południowej ścianie bocznej absydy znajduje się mozaika Teodory. Tutaj ozdobiona klejnotami żona cesarza również ma aureolę świętego, a za nią podążają damy dworu.

Drogie bizantyjskie stroje dworskie są odtworzone w najdrobniejszych szczegółach. Teodora była bardzo kontrowersyjna w swoich czasach, ponieważ była jedną z najpotężniejszych kobiet podczas całej ery rzymskiej.

Zwiedzanie kościoła San Vitale w Rawennie

Do Basilica di San Vitale wchodzi się od tyłu przez kompleks i krużganki, w których znajduje się Muzeum Narodowe. (Zwiedzanie muzeum jest opcjonalne.) Nie przegapcie Mauzoleum Galla Placida w ogrodzie na tyłach bazyliki – to najważniejszy punkt każdej wizyty w Rawennie.